Samenvatting van enkele recensies:


‘Een kijkje in het hoofd van de psycholoog… casuïstiek gebaseerd op jarenlange praktijkervaring…een gelaagd boek’

Karel Soudijn in De Psycholoog (NIP december 2020).


‘De therapeutische relatie is het essentiële instrument in iedere psychologische behandeling, aldus LVVP-lid en auteur Anja de Bok. Aan de hand van tien pakkende verhalen zet Anja de Bok haar vak in de schijnwerpers in het boek ‘De therapeutische relatie in de ggz’. Met humor en op basis van jarenlange ervaring belicht ze de perspectieven van zowel cliënt als behandelaar. Ze schetst hoe intensief, intiem en uniek die relatie kan zijn. Er wordt gelachen, gehuild en gevloekt. Een eerlijke en persoonlijke inkijk in het werk van een zelfstandig gevestigde eerstelijnspsycholoog.
Net voor het inleveren van De therapeutische relatie in de ggz brak het coronavirus uit, en daarmee veranderde de therapeutische relatie. Een verhaal daarover mocht niet ontbreken en is als epiloog toegevoegd.

Namens de LVVP las Dick Nieuwpoort het boek en hij schreef de volgende aanbeveling:

‘Hulpverlenen is professionele aandacht geven aan mensen die dat nodig hebben. Professionele aandacht geven is niet zo maar een gesprekje voeren. Het is het geven van zorgvuldige, oprechte, vakbekwame, door nieuwsgierigheid gedreven aandacht. Soms ondersteunend en soms confronterend. Openhartig en scherp beschrijft Anja de Bok haar professionele en persoonlijke manier van werken, haar vak waar ze trots op is, zoekend met haar patiënten naar een nieuw, gezonder evenwicht in hun leven. En dat is nogal wat. Iedereen kan hier dan ook wat van leren: collega’s, studenten en patiënten. Lees dit boek en dan snap je hoe het werkt en wat het met mensen doet.’

LVVP landelijke nieuwsbrief



‘De therapeutische relatie is van groot belang… wat mij betreft zou het boek verplichte leesstof moeten zijn in de opleiding…’

Paul Soons, voormalig opleider RINO Zuid 



‘Een must read voor iedereen die met de GGZ te maken krijgt’
‘Het boek ademt één en al “eerstelijnspsychologie” uit…’
‘Het is een bijzonder interessant boek om meerdere redenen. Ten eerste laat het de lezer zien dat er hard wordt gewerkt in de spreekkamer van een psycholoog: door de cliënt én de therapeut. In 10 verhalen lees je wat er in de dialoog tussen cliënt en therapeut gebeurt, maar ook wat de overwegingen van cliënt en therapeut persoonlijk zijn. Dat inkijkje voelt in het begin een beetje gênant, maar is van grote waarde. Ten tweede laten deze verhalen mooi zien dat goede ggz (een eerstelijnspsycholoog) werkt op het snijvlak van wetenschappelijke kennis, ervaringskennis (van therapeut en cliënt) en dat er voortdurend normatieve afwegingen gemaakt moeten worden om zorg op maat te kunnen bieden. Ten derde het stimuleert je denken “hoe zou ik in die situatie handelen?”
Het boek ademt één en al “eerstelijnspsychologie” uit, een complexe mix van bio-medische, psycho-sociale en ervaringskennis met een normatieve gelaagdheid.’

Dineke Smit, directeur Stichting Steunpunt GGZ


‘Dit weekend las ik het nieuwe boek van Anja de Bok : de therapeutische relatie.
Ik heb ervan genoten !
Het boek hanteert een originele opzet waarin tien casussen vanuit verschillende invalshoeken worden beschreven. Een prachtige, beeldende, heldere schrijfstijl maakt het lezen een groot genoegen. Alles natuurlijk heel herkenbaar, zowel de inhoud van de vignetten als de frustraties over de administratieve rompslomp en de contracten met de zorgverzekeraars, zoals die ter afsluiting van elk stukje worden beschreven.
Een aanrader voor een ieder die werkzaam is in de geestelijke gezondheidszorg, voor allen die daar in zijn geïnteresseerd en zeker voor beleidsmakers. Als die laatsten dit toch eens zouden lezen, dat zou wat zijn.
Hoort zegt het voort !’

Sietske van Kuik, klinisch psycholoog/psychotherapeut


‘Eerstelijnspsycholoog geeft een vlotte inkijk in haar werk en bijbehorende emoties’

Zorgvisie Magazine.


‘Lezen, dit boek! Scherp beschrijft Anja de Bok haar eigen interne dialoog en die van haar clienten. In dit afwisselend perspectief tekent zij de kunst en essentie van het vak. Anja steekt u een hart onder de riem’

GZ psychologie Magazine; Koos Sluis, GZ psycholoog en Eerstelijnspsycholoog


‘Nieuwsgierig liet ik me meenemen naar haar praktijkruimte. Het voelt er warm en prikkelend. Warm als in een bad vol acceptatie, en prikkelend tijdens de korte koude douches, als er empathisch geconfronteerd wordt. Haar gedrevenheid springt van de bladzijden, net als haar directe stijl bij het zoeken naar verbondenheid en frictie’.
‘Therapie is als een soort puzzel die je samen moet zien op te lossen, met als startpunt de specifieke therapeutische deskundigheid van de behandelaar en de unieke ervaringsdeskundigheid van de cliënt.’
‘Geen enkele therapie kan slagen als de cliënt zich niet blootgeeft. En dat lukt alleen als de therapeut zelf authentiek en open is, werkt aan wederkerigheid en aansluit bij de werkelijkheid van de cliënt. En dat doet Anja.’
‘Cliënten komen met hun hulpvraag vanuit een innerlijke strijd, als een discrete uitnodiging naar onderliggende onvervulde behoeften. En dan begint de dans, de unieke dynamiek van toenaderings-, afweer- en vermijdingsgedrag. Cliënten worden door haar beschermd, ook tegen zichzelf.
‘Deze klinische verhalen laten zien hoe kortdurende behandelingen ook zeer verdiepend kunnen zijn, gedragen door een sterke therapeutische verbondenheid.’
‘We moeten scherp blijven, oog hebben voor de mensen die tussen wal en schip vallen. Iemand die zich psychisch kwetsbaar voelt, wil maar één ding: weer mens worden. Mens word je door een samenleving die ook met jou begaan is. Voorbij alle behandelrichtlijnen, methodes en modellen hebben we behoefte aan een plaats om goed samen te leven. Mensen maken een systeem. Misschien is het dus niet zo raar om ziek te worden in een samenleving die onze diepste natuur zo vaak negeert.’
‘Ze gaf me een leertherapeutische boost toen ze het had over twijfelen, professioneel en persoonlijk’

Tijdschrift Klinische Psychologie (Belgie; 2021); Els Heene, klinisch psycholoog en psychotherapeut.


Ben je GZ-psycholoog?
Graag laten we je kennismaken met het boek De therapeutische relatie in de GGZ, Tien intieme verhalen uit de spreekkamer van de eerstelijnspsycholoog van GZ-psycholoog Anja de Bok.
In haar boek belicht Anja met humor en op basis van jarenlange ervaring beide perspectieven, dat van de cliënt en van de behandelaar. Ze schetst hoe intensief, intiem en uniek die relatie kan zijn. Het is een eerlijke en persoonlijke inkijk in het werk van een zelfstandig gevestigde eerstelijnspsycholoog.
Marjolein Koementas, plv. hoofdopleider van de GZ-opleiding bij RINO amsterdam is enthousiast over het boek: “Het is bijzonder hoe de schrijfster de veelzijdigheid van het vak van de GZ-psycholoog in de basis GGZ weet te omschrijven. Het boek leest weg als roman en het geeft de lezer inzicht in de kennis en kunde van de GZ-psycholoog. Een aanrader voor elke psycholoog, maar ook voor samenwerkingspartners en beleidsmakers om een idee te krijgen hoe onmisbaar de GZ-psycholoog in de geestelijke gezondheidszorg is.”
Rino Amsterdam, 2 november 2021, post social media


‘Aan de hand van tien verhalen die op duidelijke en humoristische wijze inzicht geven in de behandeling van cliënten binnen een eerstelijnsetting geeft Anja de Bok inzicht in wat er zich afspeelt achter meestal gesloten duren. Haar specifieke aandacht gaat uit naar de therapeutische relatie. Die wordt in het boek afwisselend beschouwd vanuit het cliëntperspectief en vanuit het perspectief van de therapeut’.
‘Het leest als een roman of een bundel korte verhalen’.

Gedragstherapie Tijdschrift voor gedragstherapie & cognitieve therapie (jaargang 55 nummer 3 september 2022); Annelies van Ree klinisch psycholoog-psychotherapeut